رکورد شکنی افزایش کربن دی اکسید موجود در اتمسفر

انتشار جهانی گازهای گلخانه‌ای سال گذشته به علت دنیاگیری کووید ۱۹ کاهش پیدا کرد؛ اما این کاهش برای پیشگیری از تجمع این گازها در اتمسفر کافی نبود.

به گفته‌ی دانشمندان، سطح کربن‌ دی‌اکسید در اتمسفر زمین ماه گذشته رکورد جدیدی ثبت کرد و با وجود افت موقت سوزاندن سوخت‌های فسیلی در سراسر جهان براثر دنیاگیری ویروس کرونا، بار دیگر به بالاترین سطح در تاریخ بشر رسید.

بر اساس دو تجزیه‌و‌تحلیل جداگانه از مؤسسه اقیانوس‌شناسی اسکریپس و اداره ملی اقیانوسی و جوی آمریکا (NOAA) که در نیویورک تایمز گزارش شده است،

ابزارهای علمی مستقر در بالای آتشفشان ماونا لوا در هاوایی نشان داد که سطوح کربن‌ دی‌اکسید اتمسفر در ماه می به‌طور ‌متوسط به ۴۱۹ قسمت در میلیون، یعنی اوج سالانه‌ی خود رسیده است. این مقدار حدود نیم درصد بیشتر از بالاترین سطح قبلی (۴۱۷ قسمت در میلیون) است که در ماه می سال ۲۰۲۰ ثبت شد.

کربن‌ دی‌اکسید مهم‌ترین گاز گلخانه‌ای است که موجب گرمایش زمین می‌شود و طبق تخمین پژوهشگران، میلیون‌ها سال است که مقدار آن در اتمسفر تا این حد زیاد نبوده است. نقطه‌ی عطف جدید زمانی پیش می‌آید که رهبران کشورهای عضو گروه هفت برای نشستی در کورنوال انگلیس آماده می‌شوند تا درباره‌ی افزایش تلاش برای مقابله با تغییرات اقلیمی بحث کنند. داده‌های جدید هشدار دیگری است که کشورها هنوز با کنترل گازهای گلخانه‌ای گرم‌کننده‌ی زمین فاصله‌ی بسیاری دارند.

_{کربن‌ دی‌اکسید اتمسفر همچنان در حال افزایش است: متوسط غلظت‌ ماهانه کربن‌ دی‌اکسید از رصدخانه‌ی ماونا لوا در هاوایی}

سال گذشته انتشارات جهانی گازهای گلخانه‌ای به علت خانه‌نشینی‌ عمومی، تعطیلی کسب‌و‌کارها و کارخانه‌ها که به‌منظور مهار دنیاگیری اجرا شد، به‌طور موقت کاهش یافت.

بنا به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، جهان در سال ۲۰۲۰ نسبت‌ به سال ۲۰۱۹، ۵٫۸ درصد کربن‌ دی‌اکسید کمتری منتشر کرد که بزرگ‌ترین کاهش یک‌ساله‌ای است که تاکنون ثبت شده؛ اما این کاهش روی مقدار کل کربن‌ دی‌اکسیدی که در اتمسفر تجمع پیدا می‌کند، تأثیر اندکی داشت.

به‌طورکلی، بشر همچنان از منابعی مانند اتومبیل‌های بنزین‌سوز یا نیروگاه‌هایی که زغال‌سنگ می‌سوزانند، بیش از ۳۱ میلیارد تن کربن‌ دی‌اکسید منتشر کرد.

حدود نیمی از کربن‌ دی‌اکسیدی که وارد اتمسفر می‌شود، به‌ وسیله‌ی درختان و اقیانوس‌ها جذب می‌شود؛ اما نیم دیگر آن به مدت هزاران سال در اتمسفر می‌ماند و از طریق اثر گلخانه‌ای، سیاره‌ی زمین را به‌طور پیوسته گرم می‌کند. رالف کیلینگ، دانشمند زمین‌شیمی که برنامه‌ی کربن‌ دی‌اکسید مؤسسه اقیانوس‌شناسی اسکریپس را اجرا می‌کند، می‌گوید: «تا زمانی که به انتشار کربن‌ دی‌اکسید ادامه بدهیم، این گاز همچنان در اتمسفر تجمع پیدا می‌کند.

در این پروژه که به دست پدر رالف کیلینگ، یعنی چارلز دی کیلینگ آغاز شد، از سال ۱۹۸۵ مقادیر کربن‌ دی‌اکسید موجود در اتمسفر در رصدخانه NOAA آتش‌فشان ماونا لوا ثبت می‌شود.

دکتر کیلینگ خاطرنشان کرد که افت سال گذشته در انتشارات سالانه خیلی کمتر از حدی بود که در داده‌های اتمسفری تشخیص داده شود؛ زیرا می‌تواند توسط نوسانات طبیعی در انتشارات کربنی حاصل از گیاهان و خاک در پاسخ به تغییرات فصلی دما و رطوبت خاک تحت تأثیر قرار بگیرد.

_{پژوهشگران تخمین زده‌اند که حداقل سه میلیون سال، این مقدار کربن‌ دی‌اکسید در اتمسفر وجود نداشته است.}

دانشمندان اسکریپس قبلاً تخمین زده بودند که نشر کربن ناشی از فعالیت‌های بشری باید برای حداقل شش ماه در حد ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش پیدا کند تا موجب کاهش قابل‌ توجهی در نرخ افزایش کربن‌ دی‌اکسید اتمسفر شود.

به گفته‌ی دانشمندان، فقط یک راه برای پیشگیری از ادامه رشد مقدار کل کربن‌ دی‌اکسید اتمسفر وجود دارد؛ کشورها باید با کنار گذاشتن سوخت‌های فسیلی و روی آوردن به فناوری‌های پاک‌تری مانند خودروهای برقی که انرژی آن‌ها از باد، خورشید یا انرژی هسته‌ای تأمین می‌شود و کربن‌ دی‌اکسید منتشر نمی‌کنند، انتشارات سالانه‌ی خود را به صفر برسانند.

ماه گذشته، آژانس بین‌المللی انرژی راهنمای مفصلی دراین‌باره منتشر کرد که چگونه کشورها جهان می‌توانند تا سال ۲۰۵۰ به نشر کربن صفر برسند.

بنا بر اعلام آژانس، با دنبال کردن این برنامه‌ها، تغییرات چشمگیری می‌تواند حاصل شود: کشورها باید فورا ساخت نیروگاه‌های زغال‌سنگ جدید را متوقف، فروش وسایل نقلیه‌ی بنزین‌سوز را تا سال ۲۰۳۵ ممنوع و توربین‌های بادی و صفحات خورشیدی را با نرخ بی‌سابقه‌ای نصب کنند.

اگر کشورها بتوانند به این هدف برسند، می‌توانند گرمایش جهانی را در حدود ۱٫۵ درجه‌ی سانتی‌گراد بالاتر از دوران پیش از صنعتی‌سازی محدود کنند زمین در حال‌ حاضر بیش از یک درجه‌ی سانتی‌گراد از آن دوران گرم‌تر شده است.

بشر با انجام این کارها می‌تواند از برخی از بدترین آثار تغییرات اقلیمی مانند فروپاشی برگشت‌ناپذیر صفحات یخی قطبی یا خرابی گسترده محصولات کشاورزی جلوگیری کند.

اما بنا بر هشدار آژانس، جهان در حال‌ حاضر در مسیر رسیدن به این هدف نیست. پیش‌بینی می‌شود با بازگشت کشورها به روال عادی و افزایش سوزاندن زغال‌سنگ که ناشی از افزایش فعالیت‌های صنعتی در آسیا است، کل نشر کربن سالانه بار هم افزایش پیدا کند.

مقدار کربن‌ دی‌اکسید موجود در اتمسفر در حال‌ حاضر در طول یک سال حدود ۱۰ قسمت در میلیون متغیر است. این مقدار در هر ماه می، پیش از رشد فصلی پوشش گیاهی در نیمکره شمالی که تقریبا دوسوم از توده خشکی زمین را دارا است و مقداری از این گاز را از طریق فتوسنتز از هوا خارج می‌کند، به اوج خود می‌رسد.

میانگین ماه می در سال ۲۰۱۴ اولین بار از ۴۰۰ قسمت در میلیون بالاتر رفت و از آن زمان، انتشارات همچنان رو به افزایش بوده است. آخرین میانگین کل سال برای سال ۲۰۱۹، ۴۰۹٫۸ قسمت در میلیون بوده است که حدود ۴۶ درصد بالاتر از متوسط پیش از دوران صنعتی‌سازی است که ۲۸۰ قسمت در میلیون بود.

دکتر کیلینگ می‌گوید: «دهه‌ی گذشته شاهد سریع‌ترین رشد نسبت‌ به هر دهه‌ای در طول تاریخ بشر بوده است؛ بنابراین فقط این طور نیست که سطح آن بالا باشد، بلکه با سرعت زیادی در حال افزایش است.

دانشمندان اسکریپس می‌گویند سطوح کنونی کربن‌ دی‌اکسید اتمسفر احتمالا با دوره‌ی پلیوسن (۴٫۱ میلیون تا ۴٫۵ میلیون سال پیش) قابل مقایسه است. آن دوره  مقیاس کاملی برای سنجش اتفاقات امروز نیست

اما می‌تواند سرنخ‌هایی ارائه بدهد. پژوهشگران با تجزیه‌و‌تحلیل هسته‌های یخ و رسوبات اقیانوس دریافته‌اند که دما در آن زمان حدود ۴ درجه‌ی سانتی‌گراد بالاتر از  دوران مدرن پیش از صنعتی‌ شدن و سطح دریا حدود ۲۴ متر بالاتر از امروز بوده است.